DİL GELİŞİMİ

• Ses tonu değişmeye başlamasıyla bu ses titizliğini yavaş, yavaş kaybeder.
• Sesi kalınlaşır ve yükselir.
• Telaffuz hataları yapabilirler. (Yavuzer Haluk, çocuk Psikolojisi, Remzi Kitabev,i 19. Basım, 2000, s.93-97)
• Hayvanlar için çeşitli sesler yakıştırır.
• Basit şarkı ve tekerlemeleri söyler.
• Bir masalın anlatılmasına yardım eder. (Özusta Şehniz, Zihinsel Gelişim / Çoluk – Çocuk Aylık Anne-Baba Eğitim Dergisi, Ekim 2001, Sayı 7, Kök Yayıncılık, Ankara, s.30)
• Geçmiş zamanla ilgili ifadeleri kullanır.
• Basit ve sık tekrarlanan bir hikayede “Sonra ne oldu?” sorusuna beklenen cevabı verir.
• Soru cümlesi için “mi” ekini kullanır. (Annem geldi mi?)
• Söz ve hareket içeren çeşitli parmak oyunlarını tekrarlar.
• Tanıdığı durumlarda büyüklükle ilgili sıfatları kullanır.
• Gelecek ile ilgili olayları anlatır. (Yapacağım, yapmak istiyorum, yapmam gerek)
• Çoğul eklerini yerinde ve doğru kullanır.
• Konuşması yabancılar tarafından rahatlıkla anlaşılır. (Bal Servet, Güven Nergis, Dil Gelişimi ve Eğitimi, Epsilon Yayıncılık, İstanbul 2000, s.147-148)
• Yeni kelimeler kullanır, kendi kendine kelimeler uydurur.
• Birkaç kelimelik ritimler şarkılar söyleyebilir. (A Parent’s Manual, Child’s Body by the Diagram Group, Paddington Press Ltd, New York & Landon, s.C15)
• 300-1000 kelime kullanır.
• Kısa cümlelerle konuşur.
• Arka arkaya tekrarladığı soruları sorar.
• Daha zor bir gramer kullanır (çoğullar, sıfatlar, olumsuzluk ekleri, zarflar)
• Konuşmasının %80’i anlaşılabilir düzeydedir. (Sevimay Dilara, Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Programı, Bilim Uzmanlığı, Tezi, Ankara 1986)
• “Benim bir bebeğim var” gibi kısa cümleleri yineleyebilir.
• Acıkınca ne yaparsın?, Uykun gelince ne yaparsın?, Üşüyünce ne yaparsın? Gibi soruları doğru yanıtlar. (Yörükoğlu Atalay, Çocuk Ruh Sağlığı, özgür Yayıncılık, İstanbul, 23. Basım, Aralık 1998, s.64.65)
• Günlük yaşamımızda kullandığımız içmek, açmak, kapanmak, uyumak gibi eylemleri belirten terimleri isimlendirebilir.
• Özellikleri belirtilen nesneleri getirebilir.
• İki eylem gerektiren emirlere uyabilir.
• Çevresindeki nesneleri tanır ve onların isimlerini söyleyebilir.
• Beş kelimelik cümle kurarak konuşabilir.
• Zamirle (ben) kendini ifade edebilir.
• Yaptığı bir resmi anlatabilir.
• 18 adet nesne kartı içinden en az 10 tanesinin en olduğunu söyleyebilir.
• Bir hikaye oluşturup anlatabilir.
• Var olmayan bir olayı gerçekmiş gibi anlatabilir.
• Olayları birbirine bağlayıp olan biteni anlatabilir. (Bumin Ayşin, Gelişim Basamaklarını Değerlendirme El Kitabı, kök Yayıncılık, Ankara, 1996, s.24-29)
• Nesnelerin isimlerini bilir, basit cümleler kurar.
• Çeşitli tekerlemeleri kısa ve tekrarlı şarkıları ezberler ve söyler.
• Sözden anlar, derdini anlatabilir.
• Çok meraklıdır. Çok soru sorar. “Ne? Nerede? Ne zaman?” en sık sorduğu sorulardandır.
• Çok konuşur, dili hiç durmaz, olayları abartarak anlatır, hayal ettiği olayları gerçekmiş gibi anlatır.
• Hayalinde yarattığı kişilerle konuşabilir.
• Anlamsız kelime dizelerinden kendi kendine tekerlemeler uydurur, söyler.
• Dili bozuktur, küfür edip, kötü sözler söyleyebilir. Başkalarına isim takar, arkalarından bağırır. (Okman Fişek Güler, Sukan Zafer, Çocuğunuz ve Siz, 2. Basım, MEB, 1993, s.75)